Te kolumny obecnie (2022r) stanowią trzon mojego Systemu II ze wzmacniaczem 2A3 PP.

Charakterystyka i zgodność fazowa, wykres ukazuje wyrównane pasmo przenoszenia, pomiar ze stycznia 2022r.

wstęp
Te kolumny zostały skonstruowane do 3.5W lamp 2A3 – Audio Note Vindicator SS i Sun Audio SV. Są to moje po raz szósty upgradowane konstrukcje sprzed kilkunastu lat, gdzie tylko pozostała kosztowna palisandrowa obudowa, a reszta w tym głośniki, były przeprojektowane i wymieniane. Pierwszy prototyp tej konstrukcji powstał w końcu 2006 roku. Można więc powiedzieć, że ich projektowanie i testowanie zajęło 15 lat, pewno dlatego jestem tak zadowolony z finalnie fantastycznego i wciągającego brzmienia tej konstrukcji. Poprzednie wersje były sprzedawane i wracały do mnie, także tak dobre brzmienie musi okazuje się dojrzeć, aby zostać na stałe w systemie.

Bez zmian pozostawała tylko marka głośnika  średniotonowego (Audax PR 170 ), ale raz był papier czyli wersja MO, a raz aerożel, wersja ZO. Obecnie, po wielu latach kiedy historia zatacza koło, powtórnie jest aerożel.

Obecnie słucham ich na zjawiskowym wzmacniaczu 2A3 w push-pull, który zapewnia ok 10-12W mocy oraz na japońskim Sanei Lab na triodzie 211 SE.

Powrót do aerożelowej 17-ki zaowocował rozjaśnieniem uprzednio dość ciemnego brzmienia, które obecnie jest bardziej angażujące i perliste oraz ma teraz bardziej uniwersalny charakter. Co ciekawe, mimo nieco jaśniejszego brzmienia jest ono nadal dociążone, gęste i bardzo muzykalne, a jednocześnie wciągające, piękne, namacalne i całościowo ciepłe. Brzmienie posiada spójność i głębię oraz szerokość brzmienia. Dźwięk jest duży i ciężki. Kolumna jakby snuła opowieść, co zapewnia znakomity aerożelowy średniotonowiec, niedoceniany przeze mnie wcześniej. Na odpowiedniej muzyce i towarzyszącym sprzęcie są też bardzo „klimatyczne”, chce się ich długo słuchać. Na dobrym jazzie (np Obrazki hiszpańskie Davisa) z dobrego wzmacniacza 2A3 jest nawet efekt „czarów”, występuje też efekt tuby, bo dźwięk jest bardzo duży. Na dobrym wzmacniaczu jak Audio Note pojawia się dużo emocji i barw w brzmieniu. W układzie wysokotonowca nie ma rezystorów tłumiących, co też  przyczynia się nie tylko do dużej efektywności, ale także do otwartości, namacalności i dużej ilości powietrza wokół instrumentów. Kolumny są bardzo liniowe, szczególnie jak na konstrukcje wysokiej efektywności i nie wydobywają się z nich fałszywe dźwięki.

Konstrukcje mają realną i bardzo dużą efektywność 97db w całym zakresie pasma od niskiego basu włącznie oraz są prawdziwie 8 ohmowe, a nie 4 czy 6 ohmowe.

Kolumny są przeznaczone do dużych pomieszczeń. Myślę że dolna granica to 30mkw i mocno wytłumionych miękkimi powierzchniami, dywany, gobeliny na ścianie, ciężkie zasłony, biblioteki, kanapy pluszowe itp. Są zoptymalizowane do słuchania z odległości ok 3m lub większej od głośnika wysokotonowego do głowy, z lekkim dogięciem do środka. Kolumny słuchane z bliższej odległości niż 3m tracą liniowy charakter i stają się męczące oraz tracą punktowość źródeł pozornych, nie nadają się wiec do bliskiego słuchania. Konieczne jest także odsunięcie od ściany tylnej min 1-1.5m. Pokój więc musi być duży, ale głownie ze względu na bas którego jest dużo, no i głośników 15 cali, które nie nadają się do małych pokoi. Jakość brzmienia jaką zapewniają te konstrukcje jest porównywalna do kolumn hi-end o normalnej efektywności (86-89db), ale grają 3-4x głośniej przy tej samej mocy dostarczanej ze wzmacniacza. Nie posiadają jednocześnie deficytów sonicznych i każdy rodzaj muzyki brzmi na nich dobrze, a nie tylko wybrane nagrania, jak to ma miejsce przy Altecach Lensingach, Lowtherach, Fostexach szerokopasmowych. Gdzie trzeba uważać co się włącza, bo niektóre nagrania brzmią tragicznie, obnażając dziury w paśmie, podbarwienia, niedostatki brzmienia. Ma to zresztą miejsce prawie przy wszystkich kolumnach wysokoskutecznych w stylu vintage oraz ich kopiach. Moją konstrukcję można próbować wysterować ze wzmacniacza opartego także na lampie 45, o mocy 1.5 wata, która słynie z najlepszego (najbardziej magicznego) brzmienia ze wszystkich triod mocy, lepszego od 2A3 i dużo lepszego od 300B. 300B są z kolei trochę słabsze brzmieniowo od lamp 2A3, mają inny charakter (więcej czaru, a mniej analityczności i neutralności, źródła są mniej punktowe i słabsza głębia od 2A3, prezentacja bardziej z przodu).
Po przeróbce tej konstrukcji grałem na świetnym Audio Note Vindicator Silver Signature (warty każdej złotówki – zakupiłem w Esoteric hifi, który internetowo sprzedaje też nowe Audio Note od polskiego importera), który brzmi prawie jak Ongaku o małej mocy. Konieczna jest jednak wymiana lamp 2A3B z fabrycznych przynajmniej na Psvane, a najlepiej na RCA NOS black plate, bo fabryczne Sovteki z nadrukiem AN psują cały efekt.

Później napędzał je Kit 1 AN, a obecnie zjawiskowy wzmacniacz 2A3 PP oraz Japończyk z 211 SE. Całość daje prawdziwie magiczny dźwięk, a efekt dużej przedniej ścianki generuje z tych kolumn „duży dźwięk” i dobrą przestrzeń. Choć prezentacja ogólnie jest bliska. Bas schodzi poniżej 30Hz – jest to bardzo nisko jak na 15 calowe głośniki wysokiej efektywności (to dzięki znakomitym JBL i kosztownym) i generowany jest puls i punch. Wysokie tony są bardzo dobre dzięki „harmonijkowej” wstędze. Trudno znaleźć lepszy głośnik wysokotonowy o wysokiej skuteczności.

Wcześniej stosowałem tubowy Fostex, ale nie byłem z niego zadowolony, następnie Fountek z płaską wstęgą, z którego ostatecznie też zrezygnowałem. Żeby to wszystko docenić potrzebny jest jednak dobry wzmacniacz lampowy 2A3, 211, 300B, bo z tanimi wzmacniaczami chińskimi nie ma jednak już takiego efektu i nie wyciśnie dużo emocji.

UWAGA: Kolumny najlepiej spisują się z wyrafinowanymi wzmacniaczami lampowymi o mocy kilku – kilkunastu watów i wymagają dobrych kabli głośnikowych.

Szczegóły konstrukcji
Obudowa ma 128l i z tyłu 1 tunel bas refleks. Kolumna ma 100cm wysokości x 50cm szerokości x 33cm głębokości (wymiary zewnętrzne). Przednią ściankę można po swojemu zaaranżować tak aby możliwie blisko siebie były głośniki wysokotonowy i średniotonowy. Wstęgowiec musi być na wysokości uszu w punkcie odsłuchowym. Materiał MDF 20mm, czyli ma 128 litrów objętości wewnętrznej brutto (bo netto jest trochę mniej – odchodzi komora głośnika średniotonowego oraz wytłumienie watą oraz wzmocnienie). Obudowa ma tylko jedno wzmocnienie wewnętrzne (deska o szerokości 10cm) tuż ponad głośnikiem basowym, które łączy wewnętrznie ściankę przednią z tylną. Wzmocnienie jest wklejone i skręcone śrubami z przednią ścianką oraz tylną. Jeśli chodzi o komorę głośnika średniotonowego to jest to prostopadłościan z desek o objętości ok 4 litrów doklejony od tyłu do przedniej ścianki za głośnikiem średniotonowym i wypełniony dość silnie watą. Można też gdzieś pewno kupić gotową komorę pod głośnik średniotonowy w kształcie kubła lub półkuli i ją wkleić za głośnikiem. Tunel bas refleks ma 11cm średnicy wewnętrznej i ok 18cm długości i półokrągłe wyprofilowanie wylotu przeciw turbulencjom powietrza. Na zdjęciu są pokazane 2 tunele BR, bo rozwiązanie pochodzi z czasu kiedy na pokładzie był inny głośnik Beyma i 2 otwory były wtedy optymalne, ale jeden z nich jest obecnie zaślepiony gąbką. Obudowa jest średnio wypełniona watą mineralną za głośnikiem basowym i ponad nim na wysokości głośników wysokotonowego i średniotonowego. Na wysokości bas refleksu nie ma wypełnienia i jest pusto. Okablowanie wewnętrzne XLO. Cewki zastosowane w zwrotnicy to Jantzen na rdzeniach oraz powietrzne z drutu 1.4. Wszystkie kondensatory to SCR, za wyjątkiem kondensatora 8,2uF gdzie są też białe Mundorfy M-Cap (bateria Mundorfy 5,6+0,1uF + Solen 2,5uF), gdyż z samymi SCR/Solen wysokie tony były zbyt ofensywne/męczące. Zrobiłem kilka prób i wśród tanich kondensatorów biały Mundorf M-Cap najlepiej się sprawdził w tym miejscu w połączeniu równoległym z Solenem, na foto jest jeszcze sam SCR, gdyż było zrobione zanim trafiła tam bateria Mundorfy+Solen. Okazuje się, że wstęgowy głośnik Aurum Cantus G3i-130 jest bardzo czuły na rodzaj i markę zastosowanego kondensatora i z większością kondensatorów nie brzmi dobrze (albo zbyt ofensywne brzmienie jak z SCR, albo zbyt stłumione jak z ERO KP1832, same białe Mundorfy też miały za mało powietrza), należy zrobić więc próby. G3i-130 jest bardziej wybredny jeśli chodzi o kondensatory od zwykłych głośników  kopułkowych.

*

Można zastosować także krótszy głośnik Aurum Cantus G3, który ma  nieco mniej liniową charakterystykę, ale jest łatwiej dostępny i nieco tańszy. Będzie jednak wymagać zastosowania innej zwrotnicy bo ma impedancję 8ohm, a nie 6ohm jak wersja G3i-130 i małego rezystora 0,5 – 1 ohm przed zwrotnicą sekcji wysokotonowej, bo ma wyższą efektywność.

schemat zwrotnicy i foto zwrotnicy w obudowie

Każdy robi klon tej konstrukcji na własną odpowiedzialność, bo nie są to kolumny do każdych lamp i nie we wszystkich konfiguracjach (kable, reszta toru itp) się sprawdzą. Nie są to tez kolumny odpowiednie do wzmacniaczy lampowych dużej mocy, bo często słychać z nich głośny brum ze względu na wysoką efektywność, a dźwięk nie jest już taki czysty jak SET. Wzmacniacz musi być cichy i wolny od brumu, czyli z dopracowanym zasilaczem.

Poniżej wersja v.4 z 2017